افغانستان در جام جهانی کریکت
اهمیت نخستین حضور افغانستان در جام جهانی کریکت
قرار است به تاریخ ۱۸ فوریه سال روان میلادی، مطابق ۲۸ دلو ۱۳۹۳ تیم ملی کریکت افغانستان در میدان "مانوکا اوول" شهر کانبرا- پایتخت استرالیا، در اولین دیدارش در جام جهانی کریکت (استرالیا و نیوزیلاند) به مصاف حریف نیرومند خویش از جنوب آسیا، تیم ملی بنگله دیش، خواهد شتافت.
تیم بنگلهدیش از سال ۱۹۹۹ به اینسو به طور متداوم به جام جهانی کریکت راه یافته و اکثراً از مراحل نخست موفقانه صعود کرده است؛ اما تیم ملی کریکت افغانستان برای اولین بار است که افتخار حضور در جام جهانی را دریافتهاست. افغانستان پسِ از سال‌ها جنگ و بحران وارد این معرکه میشود. تاریخ معاصر کشورهای پس از بحران نشان میدهد که ورزش ظرفیت بسیج همگانی، همدیگرپذیری و ارتقای روحیۀ اجتماعی- ملی را دارد. برجسته ترین و مکررترین مثال آن، حمایت گستردۀ مردم و رهبری سیاسی کشور آفریقای جنوبی مخصوصاً رهبر فقید آن کشور نلسون ماندیلا از ورزش است که با وجود تمام مشکلات ملت آفریقای جنوبی، اکثر سیاهپوستان خود را در عقب تیم ملی راگبی که همه سفید پوست ها بودند، بسیج ساختند.
ماندیلا آنرا ملت «کمان رستم» خواند و تا مرحلۀ پیروزی تاریخی در جام جهانی سال ۱۹۹۵ شخصاً تیم ملی راگبی کشورش را همراهی کرد. بدینسان، ورزش نه تنها سبب همبستگی ملی شد بلکه برای شناخت مثبتِ کشورها در عرصۀ بین المللی از اهمیت شایانی برخوردار است. لذا اهمیت تاریخی حضور تیم کریکت افغانستان، بیشتر از دو زاویه قابل تمرکز است:.
اول- نفس حضور یک ورزش تیمی افغانستان در سطح رقابتهای جام جهانی، نقطۀ عطفی در تاریخ ورزش کشور و گام بلند و پر افتخاری برای خانوادۀ ورزشی افغانستان محسوب میشود. این امر سبب تشویق، ترغیب و رقابت سالم در سطح ورزش کشور شده و زمینۀ رشد ورزش و ورزشکاران را در سراسر افغانستان فراهم میسازد.
دوم- جام جهانی ۲۰۱۵ استرالیا و نیوزیلاند، بر اساس تخمین شورای بینالمللی کریکت، در ۱۸۲ کشور جهان بیشتر از یک میلیارد تماشاچی (مستقیم و از طریق رسانه ها) خواهد داشت. بنابراین حضور افغانستان در این مسابقات، فرصت بسیار مهم و ارزندهای برای به نمایشگذاشتن یک تصویر تازه از افغانستان نوین است.
جولان یک افغانستانِ متفاوت پس از تحجر طالبانی و امیدوار به آینده برای یک پنجم جمعیت جهان، فرصت خوبی برای استفادۀ ابزاری از دیپلماسی عامه برای ارائه این پیام به جهانیان است که افغانها با حد اقل امکانات، ظرفیت و توانایی نمایش استعداد و خلاقیت لازم را برای نیل به مدارج عالی پیروزی در عرصۀ رقابتهای مختلف بین المللی دارند. چنانچه تیم ملی فوتبال افغانستان این پیام را قبلاً با احراز جام قهرمانی در مسابقات جنوب آسیا در سطح شبهقاره ارائه کرد.
شاید برای بسیاری از کشورها شرکت در مسابقات جهانی کریکت (۲۰۱۵) بر اساس انگیزۀ احراز جام یا نیل به منافع مالی- اقتصادی یا ایجاد سرگرمی باشد؛ اما برای افغانستان، در کنار این انگیزهها، یکی از اهداف مهم، ارائۀ یک تصویر جدید از افغانستان است. از اینرو نفس راهیابی افغانستان به این مسابقات و وجود رقابتهای سخت و حریفان قدرتمند، با درنظرداشت شرایط دشوار و چالشهای امنیتی، برای مردم دنیا خیرهکننده خواهد بود.
خروج نیروهای بینالمللی از افغانستان آغازی برای کاهش توجه جامعۀ جهانی در قبال افغانستان است، طوریکه این کشور شاید منبعد موضوع مهمی برای اجنداهای عمدۀ بینالمللی نباشد. عدم موفقیت شایان روند دولتسازی و برنامههای توسعه‌ای و توقع غیرواقعبینانه در غرب، آهسته آهسته افغانستان را به حاشیۀ مسایل بینالمللی میبرد.
هرچند افغانستان به حیث یک دولت، یک مردم، و یک مجموعه تاریخی، مفهوم مغلقی است، ولی در طی چند دهۀ اخیر تصویر اجتماعی که از افغانستان در اذهان عامۀ جهانی تداعی شدهاست، القاکنندۀ جنگ، افراطگرایی، آمادگی برای جنگ، خشونت و ضدیت با مدرنیته بوده است. وقتی حضور جامعۀ بینالمللی از افغانستان کاهش مییابد، همین تصاویر کلیشهیی و نادرست اند که بدون توجه به اصل مشکلات و بدون در نظرداشت پیشرفتهای ۱۳ سال گذشته، به چارچوب ذهنی مسلط تبدیل شده و منبعی برای تصمیمگیریهای سطحی در قبال افغانستان خواهند شد. بنابراین، در میانمدت خطر مهم انزوای افغانستان در اذهان بینالمللی و شکلگیری دوبارۀ یک تصویر سطحی و نادرست از افغانستان است.
از همین رو، با استفاده از فرصتِ حضور در مناسبتهای مختلف بینالمللی باید از تداعی همچو ذهنیتها جلوگیری به عمل آید تا تصویر جدیدی از افغانستان در سطح بینالمللی ارائه شود. حضور تیم ملی کریکت افغانستان در مسابقات ۲۰۱۵ استرالیا و نیوزیلاند یک فرصت طلایی است که باید به آن از بُعد کلان و استراتژیک دیده شود. اخیراً در فضای رسانهها، منازعه و معاوضه پرچم‌های سفید و پرچم‌های سیاه در گوشه و کنار افغانستان دیده میشود؛ اما حضور تیم ورزشی ما در جام جهانی، فرصت بینظیری است برای همبستگی مردمی و اهتزاز درفش سهرنگ افغانستان.
مسؤلیت استفاده از این فرصت اما در دو سطح متوجه همه شهروندان افغانستان است:
سطح اول- مسئولیت نخست متوجه عامۀ شهروندان کشور، چه در داخل و چه در خارج میباشد که با شور و هیجان و با حضور شان در میدانهای مسابقات و شبکههای اجتماعی تیم ملی کشورشان را تشویق و حمایت کرده و پرچم سه رنگ را به اهتزاز درآورند.
سطح دوم- مسؤولیت ارگان های دولتی، اعم از دوایر ورزشی و فرهنگی، بورد کریکت، و رسانههای جمعی است تا اشتراک تیم ملی کشور در این مسابقات را به گونۀ عالی تشویق و حمایت کنند. سفارت افغانستان در استرالیا و نیوزیلاند در تفاهم با ریاست امور فرهنگی وزارت امور خارجه نیز قسمتی از این مسؤلیت را به دوش دارد.
فعالیتهای سفارت از مدت یک سال بدینسو تحت یک برنامۀ منظم در هماهنگی با مقامات استرالیا و نیوزیلاند، بورد کریکت دو کشور، شورای جهانی کریکت و اجتماعات افغانهای مقیم آسترالیا، به پیش برده میشود. به گونۀ مثال، در ماه سپتامبر ۲۰۱۴، سفر تمریناتی و آموزشی تیم ملی جهت آشنایی با میدانهای کریکت، اقلیم و نحوۀ بازی در کشورهای استرالیا و نیوزیلاند توسط سفارت افغانستان موفقانه زمینه سازی شد.
سفارت افغانستان در همآهنگی با حکومت محلی کانبرا برنامههای فرهنگی را برای تیم ملی به تاریخ ۱۴ فوریه سال روان میلادی در نظر گرفته است که طی آن، بر علاوۀ پوشش گستردۀ رسانه‌ای، از سران و اعضای جوامع افغانهای مقیم استرالیا و دیپلمات‌ها دعوت شده است تا با تیم افغانستان دیدار و گفت‌وگو کنند،این برنامه شامل نمایش فرهنگی افغانستان نیز خواهد بود. به دنبال آن، به تاریخ ۱۸ فوریه، در روز مسابقه نیز سفارت ترتیبات برنامه های فرهنگی را روی دست دارد. قرار اطلاعات، هزاران تن از افغانهای مقیم آسترالیا برای شرکت در مسابقات تیم ملی افغانستان آمادگی دارند.
پیروزی در این مسابقات، به مدیریت مدبرانۀ هیأت رهبری ادارۀ کریکت کشور گره خورده است. نباید فراموش کرد که بازی کریکت در سطح افغانستان هم از لحاظ سنتی و هم از لحاظ تاریخی، یک بازی جدید است و تا هنوز در اکثریت نقاط کشور مردم با آن آشنایی ندارند. آنان باید تمامی تلاشهای خویش را به خرج دهند که این بازی را از سیاسی شدن، منطقه‌ای شدن، تجملی و اشرافی شدن به دور نگه دارند.
از اینرو مسئولیت و مدیریت این فرصت بزرگ و استفادۀ موثر از آن باید جدی تلقی شود تا از یکسو ورزش کشور تشویق شده و از سوی دیگر اهمیت بین المللی آن به صورت اساسی مورد ملاحظه قرار گیرد.
